Tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc trước khi du học
Tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc trước khi du học – Việc du học Trung Quốc đang ngày càng trở nên phổ biến với sinh viên Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh việc chuẩn bị kiến thức học thuật, việc tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp du học sinh thích nghi nhanh chóng với môi trường sống mới, tránh những bỡ ngỡ ban đầu và có một trải nghiệm du học trọn vẹn. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về văn hóa Trung Quốc, giúp các bạn chuẩn bị tốt hơn cho hành trình du học của mình.
Tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc trước khi du học là gì? Bài viết dưới đây sẽ giải thích cho bạn:
Phong tục tập quán trong đời sống hàng ngày
Văn hóa chào hỏi và xưng hô
Người Trung Quốc rất coi trọng lễ nghi và phép tắc, đặc biệt là trong giao tiếp. Khi chào hỏi, người Trung Quốc thường bắt tay nhẹ nhàng và cúi đầu chào. Với người lớn tuổi hoặc người có chức vụ cao, bạn nên cúi đầu chào sâu hơn để thể hiện sự tôn trọng.
Về cách xưng hô, người Trung Quốc thường gọi nhau bằng họ kèm theo chức danh hoặc danh xưng xã hội. Ví dụ, thay vì gọi “anh A”, họ sẽ gọi “anh A (họ) + chức danh/danh xưng”. Trong gia đình, cách xưng hô thường theo辈分 (bèifèn) – thứ bậc trong gia đình. Bạn nên tìm hiểu kỹ về辈分 để tránh nhầm lẫn và thiếu tôn trọng khi xưng hô với người trong gia đình bạn bè Trung Quốc.
Cần tránh những điều như: vỗ vai, ôm hôn khi mới quen biết, chỉ tay trực tiếp vào người khác, hay nói chuyện quá to tiếng nơi công cộng.
Văn hóa ăn uống
Đũa là dụng cụ ăn uống chính trong văn hóa Trung Quốc. Khi sử dụng đũa, bạn cần lưu ý không gắp thức ăn lung tung, không cắm đũa thẳng đứng vào bát cơm, và không dùng đũa gõ vào bát. Khi gắp thức ăn cho người khác, bạn nên dùng đũa mới hoặc lật ngược đầu đũa để thể hiện sự lịch sự.
Trung Quốc nổi tiếng với nền ẩm thực đa dạng và phong phú. Một số món ăn phổ biến bạn nên thử như: 饺子 (Jiǎozi) – bánh chưng/há cảo, 包子 (Bāozi) – bánh bao, 面条 (Miàntiáo) – mì, 炒饭 (Chǎofàn) – cơm rang. Mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa văn hóa riêng. Ví dụ, 饺子 thường được ăn trong dịp Tết Nguyên Đán, tượng trưng cho sự đoàn viên và may mắn.
Một số điều kiêng kỵ trong ăn uống bạn cần lưu ý: Không nên lật cá khi ăn, không nên để xương cá trên bát cơm, không nên gắp hết thức ăn trong đĩa khi chưa hỏi ý kiến người khác.
Văn hóa tặng quà
Khi tặng quà cho người Trung Quốc, bạn nên tránh tặng đồng hồ, khăn tay, hoa cúc trắng, và số 4 vì chúng mang ý nghĩa không may mắn. Những món quà được ưa chuộng thường là: Trà, rượu, trái cây, đặc sản vùng miền…
Khi tặng quà, bạn nên dùng cả hai tay và nói lời chúc tốt đẹp. Người nhận quà thường không mở quà ngay trước mặt người tặng mà sẽ mở sau đó để thể hiện sự tôn trọng.
Mỗi món quà đều mang ý nghĩa riêng, ví dụ: 茶 (Chá) – trà, tượng trưng cho sự thanh tao và quý trọng; 酒 (Jiǔ) – rượu, tượng trưng cho sự nồng ấm và thân tình.
Văn hóa giao tiếp
Người Trung Quốc thường nói chuyện với giọng điệu nhẹ nhàng và cử chỉ lịch sự. Khi giao tiếp, bạn nên tránh những chủ đề nhạy cảm như chính trị, tôn giáo. Việc giữ thể diện (面子 – Miànzi) rất quan trọng trong văn hóa Trung Quốc. Bạn nên tránh làm mất mặt người khác, dù là vô tình.
Hãy lắng nghe chăm chú khi người khác nói chuyện, thể hiện sự quan tâm và tôn trọng. Tránh ngắt lời hay tỏ thái độ thiếu kiên nhẫn. Cười tươi và gật đầu thường xuyên cũng là cách thể hiện sự thân thiện và thiện chí trong giao tiếp.
Lễ hội truyền thống và tín ngưỡng
Tết Nguyên Đán
Tết Nguyên Đán là lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Trung Quốc, còn được gọi là “过春节 (Guò Chūn Jié)”. Đây là dịp để gia đình đoàn tụ, sum họp và chào đón năm mới.
Trong dịp Tết Nguyên Đán, người Trung Quốc thường trang trí nhà cửa bằng câu đối đỏ, đèn lồng, tranh tết. Lì xì (红包 – Hóngbāo) là một phong tục không thể thiếu, người lớn sẽ lì xì cho trẻ em với mong muốn mang lại may mắn và sức khỏe. Mọi người thường chúc nhau những lời chúc tốt đẹp như 新年快乐 (Xīn Nián Kuài Lè) – Chúc mừng năm mới, 万事如意 (Wànshìrúyì) – Vạn sự như ý.
Tết Trung Thu
Tết Trung Thu (中秋节 – Zhōngqiū Jié) là lễ hội truyền thống quan trọng thứ hai sau Tết Nguyên Đán. Lễ hội này diễn ra vào ngày rằm tháng 8 âm lịch, khi trăng tròn và sáng nhất trong năm.
Tết Trung Thu là dịp để gia đình sum vầy, cùng nhau thưởng thức bánh Trung thu (月饼 – Yuèbǐng) và ngắm trăng (赏月 – Shǎngyuè). Bánh Trung thu thường có hình tròn, tượng trưng cho sự đoàn viên và may mắn. Trẻ em thường rước đèn (提灯笼 – Tí Dēnglong) và tham gia các hoạt động vui chơi khác.
Lễ hội Thanh Minh
Lễ hội Thanh Minh (清明节 – Qīngmíng Jié) là ngày lễ tảo mộ, tưởng nhớ tổ tiên. Lễ hội này diễn ra vào khoảng đầu tháng 4 dương lịch.
Trong ngày Thanh Minh, người Trung Quốc thường đi tảo mộ, dọn dẹp phần mộ của tổ tiên, dâng hương và cúng bái.
Đây là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo và tưởng nhớ đến công ơn của người đã khuất.
Tín ngưỡng
Trung Quốc là một quốc gia đa tôn giáo, với ba tôn giáo chính là Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo. Phật giáo và Đạo giáo ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tâm linh và văn hóa của người Trung Quốc. Nho giáo lại ảnh hưởng đến hệ thống đạo đức và quan niệm xã hội.
Việc tìm hiểu về tín ngưỡng của người Trung Quốc sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về văn hóa và lối sống của họ. Bạn nên tôn trọng tín ngưỡng của người dân địa phương và tránh những hành động có thể gây phản cảm hoặc xúc phạm đến tín ngưỡng của họ.
Ngôn ngữ và nghệ thuật
Ngôn ngữ
Tiếng Trung Quốc là ngôn ngữ chính thức của Trung Quốc và là một trong những ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Đặc trưng của tiếng Trung là hệ thống chữ viết tượng hình và thanh điệu phức tạp. Việc học tiếng Trung cơ bản trước khi du học sẽ giúp bạn giao tiếp hiệu quả hơn trong cuộc sống hàng ngày, học tập và tìm kiếm việc làm.
Có nhiều phương pháp học tiếng Trung hiệu quả như học qua sách vở, ứng dụng học tiếng Trung, tham gia các lớp học online hoặc offline, giao tiếp với người bản ngữ… Chọn phương pháp phù hợp với bản thân và kiên trì luyện tập sẽ giúp bạn nhanh chóng tiến bộ.
Nghệ thuật
Trung Quốc tự hào với nền nghệ thuật truyền thống lâu đời và đa dạng, bao gồm thư pháp, hội họa, kinh kịch, võ thuật…
Thư pháp (书法 – Shūfǎ) là nghệ thuật viết chữ Hán đẹp và mang tính nghệ thuật cao. Hội họa Trung Quốc (中国画 – Zhōngguóhuà) sử dụng bút lông, mực nước và giấy xuyến chỉ để tạo nên những bức tranh thủy mặc tinh tế. Kinh kịch (京剧 – Jīngjù) là loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống kết hợp âm nhạc, hát, múa và võ thuật. Võ thuật Trung Quốc (中国武术 – Zhōngguó Wǔshù) không chỉ là môn võ tự vệ mà còn là một nét đẹp văn hóa đặc trưng.
Tìm hiểu và trải nghiệm các loại hình nghệ thuật này sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về văn hóa Trung Quốc và có những trải nghiệm thú vị trong quá trình du học.
Hệ thống giáo dục và cuộc sống sinh viên
Hệ thống giáo dục
Hệ thống giáo dục Trung Quốc bao gồm giáo dục tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và đại học. Phương pháp giảng dạy ở Trung Quốc thường chú trọng vào việc ghi nhớ và luyện tập. Sinh viên quốc tế cần phải thích nghi với phương pháp học tập này để đạt được kết quả tốt.
So với Việt Nam, hệ thống giáo dục Trung Quốc có một số điểm khác biệt như chương trình học nặng hơn, kỳ thi cạnh tranh cao hơn và yêu cầu cao hơn về khả năng tự học.
Cuộc sống sinh viên
Chi phí sinh hoạt ở Trung Quốc tùy thuộc vào thành phố bạn du học. Các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải sẽ có chi phí cao hơn so với các thành phố nhỏ. Bạn có thể lựa chọn ở ký túc xá hoặc thuê nhà riêng tùy theo nhu cầu và điều kiện tài chính.
Các trường đại học ở Trung Quốc thường có nhiều hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, hội nhóm để sinh viên tham gia. Đây là cơ hội tốt để bạn kết bạn, giao lưu văn hóa và rèn luyện kỹ năng sống. Nhiều trường đại học cũng có chương trình hỗ trợ sinh viên quốc tế tìm kiếm việc làm và thực tập.
Một số câu hỏi thường gặp (FAQs)
Tôi cần chuẩn bị những gì về mặt văn hóa trước khi du học Trung Quốc?
Trước khi du học Trung Quốc, bạn nên tìm hiểu về phong tục tập quán, ngôn ngữ, ẩm thực và lịch sử của Trung Quốc. Học một số câu tiếng Trung cơ bản, tìm hiểu về các món ăn phổ biến và đọc thêm về lịch sử văn hóa Trung Quốc sẽ giúp bạn thích nghi nhanh chóng với cuộc sống mới.
Làm thế nào để tôi có thể nhanh chóng hòa nhập với văn hóa Trung Quốc?
Để hòa nhập nhanh chóng với văn hóa Trung Quốc, bạn nên chủ động giao tiếp với người bản xứ, tham gia các hoạt động văn hóa, tìm hiểu và tôn trọng phong tục tập quán của họ. Hãy cởi mở, thân thiện và sẵn sàng học hỏi, bạn sẽ nhanh chóng hòa nhập với môi trường sống mới.
Có những điều cấm kỵ nào tôi cần lưu ý khi giao tiếp với người Trung Quốc?
Một số điều cấm kỵ trong giao tiếp với người Trung Quốc bạn cần lưu ý: Không nên tặng đồng hồ, khăn tay, hoa cúc trắng; không nên nói chuyện quá to tiếng nơi công cộng; không nên chỉ tay trực tiếp vào người khác; không nên lật cá khi ăn; không nên để xương cá trên bát cơm; không nên gắp hết thức ăn trong đĩa khi chưa hỏi ý kiến người khác; không nên bàn luận về các vấn đề chính trị nhạy cảm.
Tôi nên mang theo những món quà gì khi đến thăm gia đình người Trung Quốc?
Khi đến thăm gia đình người Trung Quốc, bạn có thể mang theo những món quà như trà, rượu, trái cây, đặc sản vùng miền của Việt Nam. Tránh tặng đồng hồ, khăn tay, hoa cúc trắng và số 4 vì chúng mang ý nghĩa không may mắn trong văn hóa Trung Quốc.
Kết luận
Việc tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc trước khi du học là vô cùng quan trọng, giúp bạn có sự chuẩn bị tốt nhất cho hành trình du học của mình. Hiểu biết về văn hóa sẽ giúp bạn tránh được những bỡ ngỡ ban đầu, thích nghi nhanh chóng với môi trường sống mới, hòa nhập với cộng đồng và có những trải nghiệm du học đáng nhớ. Chúc bạn có một hành trình du học Trung Quốc thành công và ý nghĩa.
Xem thêm: Tìm hiểu về chữ Hán và lịch sử phát triển của nó, Quà vặt 3 miền
